Farmacotherapie
Medicamenteuze behandeling kan overwogen worden:
– Als onrust of agitatie hinderlijk of gevaarlijk is voor patiënt of omgeving
– Als het delier interfereert met het functioneren van patiënt en het de herstelfase belemmert.
Bij onvoldoende sedatie/ autonome hyperactiviteit ondanks onderstaande behandeling: overweeg lorazepam 0.5-2mg po/im/iv 2-4 dd (max 10mg/dg)
Type delier Behandelaar Behandeling Controles
Stil delier* Zaalarts Alleen niet-medicamenteus
Mild delier** Zaalarts Haloperidol oraal 0.5-2 m.g. p.o. 1-2dd ECG alleen i.c.m. andere QTC-tijd verlengende co-medicatie (www.crediblemeds.org)
Ernstig delier*** <70 jaar: Consulterend psychiater 1. Haloperidol oraal 5 - 20mg per dag in 2 giften ECG
2. Haloperidol I.V. 2.5 - 5mg oplaaddosering, daarna tot 20mg per dag ECG of monitor
> 70 jaar: Consulterend geriater 1. Haloperidol oraal 2.5 - 10mg per dag ECG
2. Haloperidol I.V. 1mg oplaaddosering, daarna tot 10mg per dag ECG of monitor
Parkinson(isme), Lewy-Body dementie of andere contra-indicatie haloperidol Consulterend Neuroloog 1. Clozapine 6,25 – 50 mg/dag, 1-2 dd verhogen (en afbouwen) in stappen van 6,25 mg. Voor start en 1x/week leukocyten diff. i.v.m. kans op agranulocytose.
2. Quetiapine i.o.m. Neuroloog
Alcoholonthoudingsdelier Zie farmacopedia alcoholonttrekking
*Stil delier: gekenmerkt door apathie, teruggetrokken gedrag en een verminderde alertheid. Echter: een ogenschijnlijk stil delier betreft vaak een gemengd delier.
** Mild delier: Patiënt is verward met eventueel een slaapstoornis, maar zonder ernstige onrust of omkering van het dag-/nachtritme.
*** Ernstig delier: Er is sprake van een sterk ontregeld dag-/nachtritme en forse psychomotore onrust, leidend tot bijvoorbeeld voortdurend uittrekken van lijnen en ander riskant gedrag.
Aanvullende informatie over Haldol
- Dosering haloperidol aanpassen o.b.v bijwerkingen (bijv extrapiramidale symptomen) en klinisch beeld
- Gangbare doseringstijden oraal: 12.00- 20.00 uur. Afhankelijk van het beloop van de symptomen per etmaal kunnen deze doseringstijden worden gevarieerd.
- De genoemde startdoseringen in tabel 1 zijn orale doseringen. Vanwege de beperkte biologische beschikbaarheid van orale haloperidol (60% -70 %) dienen parenterale doseringen naar beneden te worden bijgesteld.
- In West-Europa is ongeveer 5-6% van de populatie een “ultra rapid metaboliser” voor CYP450 isoenzym 2D6. Hieruit volgt dat sommige patiënten, indien zowel het gewenste effect als de bijwerkingen van haloperidol uitblijven, met hogere maximale doseringen behandeld moeten worden dan in het bovenstaande schema beschreven is (altijd in overleg met de betreffende consulent).
- Bij herstellend delier (o.b.v. klinische indruk en dalende DOS-scores) afbouwen haloperidol door de zaalarts met stappen van 0.5-1mg per 1-2 dagen.
- Overweeg atypische antipsychotica (risperidon en eventueel olanzapine) als eventueel alternatief voor haloperidol in geval van bijwerkingen van haloperidol of een andere contra-indicatie voor behandeling met haloperidol dan parkinsonisme.