Farmacotherapie
| Behandeling COPD | Behandeling Astma |
|---|---|
| Stap 1: Bij infrequente dyspneuklachten, geen longaanvallen - SABA of SAMA zo nodig (1) | Stap 1: SABA of ICS-formoterol zo nodig; bij incidentele klachten (≤2/week overdag): - SABA zo nodig (max 2x/week) of combinatiepreparaat met lage dosering formoterol en ICS |
| Stap 2: Regelmatige dyspneuklachten, hinder of beperkingen - LAMA of LABA onderhoud - Bij ≥2 longaanvallen per jaar: voeg ICS toe; start of continueer luchtwegverwijder | Stap 2: Onderhoudsbehandeling met ICS of ICS-formoterol zo nodig: - Voeg ICS in startdosering toe - Controleer 4 tot 6 weken. Probeer af te bouwen na 3 maanden. |
| Stap 3: Persisterende dyspneuklachten, hinder of beperkingen - LAMA + LABA onderhoud (2) - Bij ≥2 longaanvallen per jaar: voeg ICS toe; bij voorkeur 1 luchtwegverwijder (overweeg andere te staken); overweeg verwijzing | Stap 3: Onderhoudsbehandeling met een LABA en lage dosis ICS: - LABA met lage dosis ICS - Alternatief: intermediaire dosis ICS zonder LABA - Overweeg bij onvoldoende astmacontrole toevoeging van montelukast 1 dd 10 mg |
| Gebruik van ICS bij stap 2 of 3: - Geef ICS bij 2≥ longaanvallen per jaar (behandeld met 2≥ kuren prednis(ol)on of een antibioticum) of 1 ziekenhuisopname in verband met COPD - Wees terughoudend met tripletherapie (LAMA + LABA + ICS) - Staak het ICS ineens als het aantal longaanvallen in 1 jaar niet duidelijk afneemt of als er gedurende een langere periode (2 jaar) geen longaanvallen meer zijn | Stap 4: Onderhoudsbehandeling met een LABA en een intermediaire tot hogere dosering ICS: - LABA met intermediaire tot (tijdelijke) hogere dosis ICS - Alternatief: hogere dosis ICS zonder LABA - Overweeg bij onvoldoende astmacontrole tiotropium en/of montelukast 1dd 10 mg toe te voegen OF verwijs naar de longarts (stap 5) |
Afkortingen: SABA: short acting beta-receptor antagonist, SAMA: short acting muscarinic antagonist, LABA: long acting beta-2-agonist, LAMA: long acting muscarinic antagonist, ICS: inhalatiecorticosteroïden
- Let op: de kans op lokale bijwerkingen zoals heesheid en cariës, kan verminderd worden door na gebruik van inhalatiemedicatie de tanden te poetsen en of de mond te spoelen.
- Bij urineretentie en glaucoom gaat de voorkeur uit naar een beta-2sympaticomimeticum en bij palpitaties of tachycardie gaat de voorkeur uit naar een parasympaticolyticum.
| Medicatie COPD | Groep | Middel | Dosisaerosol (in microgram) | Inhalatiepoeder (in microgram) | Bijwerkingen |
|---|---|---|---|---|---|
| Kortwerkende luchtwegverwijder | (SAMA)- Parasympaticolyticum | Ipratroprium | 1-4 dd 40 | 1-4 dd 40 | Hoofdpijn, duizeligheid, droge mond, hoest |
| (SABA)-Bèta2-sympaticomimeticum | Salbutamol | 1-4 dd 100-200 | 1-4 dd 100-400 | Tachycardie, hoofdpijn, duizeligheid, zweten, heesheid | |
| Terbutaline | - | 1-4 dd 250-500 | |||
| Langwerkende luchtwegverwijder | (LAMA)-Parasympaticolyticum | Tiotropium | Mistinhalator: 1dd 5 | 1 dd 18/10, afhankelijk van toedieningsvorm | Droge mond; hoesten, misselijkheid, duizeligheid, hoofdpijn. |
| Aclidinium | - | 2 dd 322 | |||
| Umeclidinium | - | 1 dd 55 | |||
| Glycopyrronium | - | 1 dd 44 | |||
| (LABA)-Bèta2-sympaticomimeticum | Salmeterol | 2 dd 50 | 2 dd 50 | Droge mond, spiertremor, spierkrampen, hoofdpijn, palpitaties, duizeligheid | |
| Formoterol | 1-2 dd 12 | 1-2 dd 12 | |||
| Indacaterol | - | 1 dd 150-300 | |||
| Olodaterol | Mistinhalator: 1 dd 5 | - | |||
| Inhalatie corticosteroïden | Inhalatiecorticosteroïden | Fluticasonpropionaat | 2 dd 500 | 2 dd 500 | Orofaryngeale candidiase, heesheid, pneumonie |
| Budesonide | 2 dd 400 | 2 dd 400 | |||
| Beclometason | 2 dd 500 of extra fijn 2 dd 200 | 2 dd 400 |
| Medicatie Astma | Groep | Middel | Dosisaerosol (in microgram) | Inhalatiepoeder (in microgram) | Bijwerkingen |
|---|---|---|---|---|---|
| Kortwerkende luchtwegverwijder | (SABA)-Bèta2-sympaticomimeticum | Salbutamol | 1-4 dd 100-400 Maximaal per dag: 800 | 1-4 dd 100-400 Maximaal per dag: 800-1600 | Tachycardie, hoofdpijn, duizeligheid, zweten, heesheid |
| Terbutaline | - | 1-4 dd 250-500 Maximaal per dag: 4 dd 1000 |
|||
| Langwerkende luchtwegverwijder | (LAMA)-Parasympaticolyticum | Tiotropium | - | 1 dd 18/10 Maximaal per dag: 1 dd 18/10 | Droge mond |
| (LABA)-Bèta2-sympaticomimeticum | Salmeterol | 2 dd 2 maal 25 Maximaal per dag: 2 dd 100 | 2 dd 50 Maximaal per dag: 2 dd 100 | Tremor, hoofdpijn, palpitaties, duizeligheid | |
| Formoterol | 2 dd 12 Maximaal per dag: 2 dd 24 | 1-2 dd 6-12 Maximaal kortdurend: 2 dd 36 |
|||
| Corticosteroïden | Inhalatiecorticosteroïden | Fluticason | Lage: 2 dd 125 Intermediaire: 2 dd 250 Hoge: 2 dd 500 | Lage: 2 dd 100 Intermediaire: 2 dd 250 Hoge: 2 dd 500 | Orofaryngeale candidiase, heesheid, pneumonie |
| Budesonide | Lage: 2 dd 200 Intermediaire: 2 dd 400 Hoge: 2 dd 800 | Lage: 2 dd 200 Intermediaire: 2 dd 400 Hoge: 2 dd 800 |
|||
| Beclometason | Lage: 2 dd 200 Intermediaire: 2 dd 400 Hoge: 2 dd 500 | Lage: 2 dd 200 Intermediaire: 2 dd 400 Hoge: 2 dd 800 |
|||
| Ciclesonide | Lage: 1 dd 80 Intermediaire: 1 dd 160 Hoge: 2 dd 320 | - | Paradoxale bronchospasmen, heesheid, orofaryngeale schimmelinfecties |