Farmacotherapie 

Gebruik onderstaande tabel alleen bij een bewezen urineweginfectie bij volwassen patiënten.
Een urineweginfectie is voldoende bewezen bij de combinatie van typische klachten of koorts zonder ander focus en een afwijkende nitriettest of leukocyten in het sediment of een positieve dipslide / urinekweek. In principe wordt asymptomatische bacteriurie niet behandeld.

Typische klachten zijn:
Dysurie, hematurie, strangurie, pollakisurie

Tekenen van weefselinvasie zijn:
Algemeen ziek zijn, koorts, koude rillingen, pijn in de flanken/nierloges (slagpijn) of in de prostaatregio (zadelpijn).

Risicofactoren voor een gecompliceerd beloop zijn:
Mannelijk geslacht, zwangerschap, een (lokaal) verminderde afweer door diabetes mellitus, bestralingen, immunosuppressiva, afwijkingen aan nieren en urinewegen (inclusief nierstenen), neurologische blaasledigingsstoornissen of verblijfskatheter.

Tabel: Empirische behandeling van urineweginfecties.
Behandel bij voorkeur op basis van urinekweek uitslagen.
Raadpleeg de SWABid richtlijn van het lokale ziekenhuis.
Niet-zwangere vrouwen, zonder risicofactorenZwangerenRisicofactoren aanwezig
Urineweginfectie - zonder weefselinvasie
1e keus: nitrofurantoïne
po 2dd 100 mg MGA
gedurende 5 dagen

2de keus: fosfomycine
po 3 gram éénmalig
voor de nacht; indien <50 kg 2 gram

3e keus: trimethoprim
po 1dd 300 mg gedurende 3 dagen - voor de nacht		1e keus: nitrofurantoïne
po 2dd 100 mg MGA gedurende
5 dagen
Niet <30 dagen voor de bevalling!

2e keus: amoxicilline/ clavulaanzuur
po 3dd 500/125 mg minimaal 5 dagen
1e keus: nitrofurantoïne
po 2dd 100 mg MGA gedurende 7 dagen

2e keus: fosfomycine
po 3 gram éénmalig voor de nacht (indien <50 kg: 2 gram)

3e keus: trimethoprim
po 1dd 300 mg voor de nacht gedurende 7 dagen

Voor mannen < 40 jaar: geen fosfomycine, 2e keus is: trimethoprim 1dd 300 mg gedurende 7 dagen


Voor mannen > 40 jaar: zie advies prostatitis
Urineweginfectie - met weefselinvasie (ambulante patiënt)1e keus: ciprofloxacine
po 2dd 500 mg gedurende 7 dagen

2e keus: amoxicilline/ clavulaanzuur
po 3 dd 500/125 mg gedurende 10 dagen

3e keus: cotrimoxazol
po 2dd 960mg gedurende 10 dagen

Zie "opgenomen patiënt"


Zie "Niet-zwangere vrouwen, zonder risicofactoren"

Bij mannen: behandelduur 14 dagen
Urineweginfectie - met weefselinvasie (opgenomen patiënt)1e keus: ceftriaxon
iv 2000 mg 1dd gedurende 10-14 dagen

Bij ernstige beta-lactam allergie of gehele therapie oraal:

ciprofloxacine
po 2dd 500 mg gedurende 10-14 dagen

Bij vrouwen zonder risico op gecompliceerd beloop: 7 dagen
1e keus: ceftriaxon
iv 2000 mg 1dd gedurende 10 tot 14 dagen*

Indien kliniek dit toelaat switch naar orale therapie op geleide van kweek


1e keus: ceftriaxon
iv 2000 mg 1dd gedurende 10-14 dagen


Bij ernstige beta-lactam allergie of gehele therapie oraal:

ciprofloxacine
po 2dd 500 mg gedurende 10-14 dagen
Mannen: 14 dagen
Prostatitis - chronischBij voorkeur op geleide van kweek
1e keus: ciprofloxacine po 500mg 2dd minimaal 28 dagen
2e keus: cotrimoxazol (trimethoprim + sulfamethoxazol) po 960 mg 2dd minimaal 28 dagen
Urosepsis1e keus: ceftriaxon iv 2000mg 1dd gedurende 10-14 dagen
N.B. toevoeging van gentamicine iv 7 mg/kg 1dd bij ernstig zieke patiënt, hospital acquired/recent opname buitenlands ziekenhuis of bij catheter a demeure
Voor de verdere behandeling van sepsis, zie ook de algemene sepsis richtlijn*
Urineweginfectie bij verblijfskatheter- Bij voorkeur alleen antibiotisch behandelen na en op geleide van kweek indien de klinische situatie dit toelaat (N.B. een symptomatische urineweginfectie bij een catheter à demeure is een diagnose per exclusionem)

- Als onderdeel van de behandeling katheter verwisselen

- Bij een catheter à demeure is de a-priori kans op een bacteriurie > 80%.

- Bij ernstig zieke/septische patiënt: zie advies urosepsis
Profylaxe bij recidiverende urineweginfectiesIndicatie: >3x per jaar urineweginfecties; op geleide van de kweek
1e keus: nitrofurantoïne po 1dd 50 mg gedurende 6 maanden
2e keus: trimethoprim po 1dd 100 mg gedurende 6 maanden
Urineweginfectie bij cystenier1e keus: ciprofloxacine iv 400 mg 2dd 4 tot 6 weken of ciprofloxacine po 500 mg 2dd 4 tot 6 weken (of bij voorkeur op geleide van kweken)
Urineweginfectie bij transplantatienierEerste drie maanden na transplantatie:
amoxicilline iv 1000 mg 4dd + ciprofloxacine iv 400 mg 2dd
Na drie maanden: zie algemene aanbevelingen urosepsis
NB: frequent infecties met ESBL, controleer eerdere kweken.

* SWAB richtlijn – sepsis

Amsterdam UMC beleid

De monografie op Farmacopedia is gebaseerd op lokale en nationale protocollen. Het lokale beleid per patiëntengroep is terug te vinden op SwabID AMC:

Achtergrond

Het overgrote deel van alle urineweginfecties wordt veroorzaakt door Gram negatieve bacteriën zoals Escherichia coli, Klebsiella en Proteus species. Urineweginfecties zonder weefselinvasie worden primair behandeld met hydrofiele antibiotica; deze bereiken hoge concentraties in de urine. Urineweginfecties met weefselinvasie worden behandeld met lipofiele middelen; hier is het zaak dat het antibioticum ook buiten de urine werkt.

De behandeling van een urineweginfecties hangt af van een aantal factoren: de gevoeligheid van de gekweekte bacterie, of er sprake is van weefselinvasie en of er risicofactoren aanwezig zijn. Patiënten met risicofactoren hebben een verhoogd risico op een gecompliceerd beloop en worden daarom langer of met een ander middel behandeld.

Bronnen 
Totstandkoming

Alle pagina’s op Farmacopedia zijn gebaseerd op Amsterdam UMC richtlijnen en/of nationale erkende richtlijnen en samengesteld door het Klinisch Farmacologisch Consultteam Amsterdam UMC, bestaande uit internisten, ziekenhuisapothekers, basisartsen, apothekers en klinisch farmacologen (i.o.). Het team heeft de inhoud van deze pagina op juistheid gecontroleerd. Alle pagina’s worden minimaal iedere zes maanden onderworpen aan een actualiteitscontrole.

Pagina gemaakt op: 9-5-2019
Laatste actualiteitscontrole: 19-08-2022

Onjuistheden of onduidelijkheden gevonden op deze pagina? Laat het ons direct weten.

Leave a Reply